در این مقاله ما به توضیح اظهارنامه مالیاتی، سال مالیاتی و هچنین روش تهیه اظهارنامه مالیاتی و جرایم مربوطه به آن را می‌پردازیم.
اظهارنامه مالیاتی عملکرد چیست؟
سازمان امور مالیاتی کشور، وظیفه محاسبه مالیات برای تامین مخارج عمومی جامعه را بر عهده دارد. اظهارنامه مالیاتی، فرمی است که به منظور اظهار درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه، معافیت‌ها، درآمد مشمول مالیات، مالیات، بخشودگی مالیاتی و همچنین اطلاعات هویتی و مکانی حسب مورد که برای صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم، بر حسب نوع و حجم فعالیت اشخاص مذکور مطابق نمونه‌هایی که توسط سازمان، تهیه و اعلام می‌شود.
مالیات چیست؟
مالیات هزینه‌ای است که دولت‌ها جهت تامین هزینه‌های عمومی و منافع اقتصادی از ثروت و درآمد مالیت دهنده دریافت می‌کنند. تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، می‌بایست مالیات خود را به سازمان امور مالیاتی بپردازند.
محاسبه مالیات به دو روش علی‌الراس و خود اظهاری صورت می‌گیرد. در روش علی‌الراس، اداره مالیات کارشناسانی جهت تعیین میزان مالیات مشخص می‌کنند و از این طریق مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی مشخص می‌گردد. این در حالی است که در روش خود اظهاری اشخاص حقیقی و حقوقی میزان سود و زیان خود را در یک سال مالیاتی اعلام می‌کنند.
سال مالیاتی چیست؟
سال مالیاتی به دوره مالی یک ساله گفته می‌شود که مطابق با قانون 155 مالیات‌های مستقیم برای نگهداری سوابق، گزارش درآمد و هزینه است که اظهارنامه مالیاتی را پوشش می‌دهد که جهت تهیه اظهارنامه مالیاتی و جمع‌آوری اسناد مالی مربوطه اهمیت ویژه‌ای دارد. آغاز سال مالیاتی بنا به مدل فعالیت می‌تواند هر موقع از سال باشد؛ ولی مدت زمان سال مالیاتی باید 12 ماه باشد. حتی اگر در طی چند ماه فعالیت یا درآمدی نباشد.
تفاوت سال مالی با سال مالیاتی در چیست؟
سال مالیاتی توسط اداره مالیات مشخص می‌گردد و از آغاز سال شمسی محاسبه می‌گردد و این درحالی است که بعضی از اشخاص حقوقی سال مالی خود را که شامل 12 ماه می‌باشد، مطابق اساسنامه خود تنظیم می‌کند. نکته مهم این است که ممکن است سال مالی از هر ماهی در سال آغاز گردد.
چند نوع اظهارنامه مالیات بر درآمد در حال حاضر وجود دارد؟
اظهارنامه مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی (موضوع ماده 110 ق م م) که نسبت به سایر اظهارنامه‌ها مفصل‌تر است.
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی گروه اول طبق آیین نامه اجرایی ماده 95 ق م م
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی گروه دوم طبق آیین نامه اجرایی ماده 95 ق م م
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی گروه سوم طبق آیین نامه اجرایی ماده 95 ق م م
اظهارنامه مالیات بر درآمد امالک ویژه اشخاص حقیقی دارنده درآمد مالک ماده 57 و 80 ق م م
اظهارنامه انحلال طبق ماده 114 و116ق م م
مراحل تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی به چه صورت است؟
ابتدا مودی باید در نظام مالیاتی ایران از طریق سایت www.tax.gov.ir ثبت نام کرده و پس از تایید اطلاعات ارائه شده و تشکیل پرونده در اداره امور مالیاتی مربوطه و اخذ کد اقتصادی، بعنوان مودی مالیاتی شناخته می‌شود. بعد از طی تشریفات قانونی ثبت نام، از طرف سازمان امور مالیاتی به مودی نام‌کاربری و رمز عبور برای انجام عملیات تکالیف مالیاتی اختصاص داده می‌شود.
حداکثر تا چه زمانی باید اظهارنامه مالیاتی عملکرد را ارسال کنیم؟
وفق ماده 110ق.م.م اشخاص حقوقی می‌بایست حداکثر تا 4 ماه پس از پایان سال مالی اظهارنامه مالیاتی خود را تهیه و به سازمان امور مالیاتی ارسال نماید و از آنجا که سال مالی عمده شرکتها منطبق بر سال شمسی است.، بنابراین حداکثر مهلت قانونی ارسال اظهارنامه این نوع شرکتها 31 تیر خواهد بود و اشخاص حقیقی وفق ماده 100 ق.م.م حداکثر باید تا 31 خرداد هر سال اظهار نامه مالیاتی عملکرد خود را ارسال و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.
جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی
در صورت عدم ارسال اظهارنامه بصورت خود اظهاری، بد حسابی، تخلف و یا عدم همکاری با اداره مالیات در ارائه اظهارنامه، محاسبه مالیات بصورت علی‌الراس صورت می‌گیرد. اصل بر صحت اظهارات می‌باشد ولی در صورت نقص صداقت در ارائه اظهارنامه ماموران مالیاتی اقدام به ارزیابی مدارک می‌کنند. که خود نوعی جریمه محسوب می‌شود.
